Historie Świata>Starożytność>Persja

Persowie

W Persji ok. 700 r. p.n.e. rządy objęła dynastia Achemenidów, która z początku jednak zmuszona była uznawać zwierzchność Medów. W 550 r. p.n.e. państwo Medów podbił jednak król perski Cyrus II (559-29 p.n.e.), umacniając tym samym swe panowanie w Iranie. W 546 r. pokonał on króla Lidii Krezusa, podporządkował sobie miasta greckie w zachodniej części Azji Mniejszej, poczym podjął wyprawy na wschodni Iran. Cyrus podbił w 539 r. p.n.e. Babilonię i pozwolił Żydom wrócić do Palestyny. W 529 r. poległ on jednak podczas walk przeciw koczowniczym Massagetom we wschodnim Iranie. Jego następca Kambyzes II (529-22 p.n.e.), wstępując na tron, zamordował swego brata Bardiję. W 525 r. podbił on Egipt, atakował także Nubię i Libię. Podczas jego nieobecności mag Gaumata, podając się za cudownie ocalałego Bardiję, wzniecił powstanie. W czasie powrotnego marszu do Persji Kamnyzes umarł w Syrii (522 p.n.e.). Na jego następcę został przez możnych wybrany Dariusz I (521-486 p.n.e.) pochodzący z bocznej linii Achemenidów, zięć Cyrusa II, mąż Atossy. Zabił on w 521 r. maga Gaumatę i stłumił powstanie. Był on właściwym twórcą imperium perskiego. W 518 r. wyprawił się na Egipt, zaś w 513 r. podporządkował sobie dolinę Indusu. W 512 r. p.n.e. wyruszył przeciw Scytom przez Bosfor nad dolny Dunaj, udało mu się jednak jedynie narzucić zwierzchność Tracji i Macedonii. Tymczasem w greckich miastach na wybrzeżu Azji Mniejszej wybuchło, zwycięskie początkowo, powstanie antyperskie (500-494 p.n.e.). Dariuszowi udało się je ostatecznie stłumić. W 494 r. zburzył on przy tym Milet. Doprowadziło to do wojny przeciw Grecji, która zakończyła się perską klęską pod Maratonem w 490 r. p.n.e. Podczas przygotowań do następnej wyprawy Dariusz zmarł. Jego następca Kserkses (486-65 p.n.e.) podjął w latach 480-79 kolejną wyprawę przeciw Grecji, również zakończoną klęską. W następnym okresie doszło do powstań w podbitych prowincjach i buntów satrapów, a Kserkses stłumił powstania w Babilonii i Egipcie.

Tymczasem osłabione po wojnie peloponeskiej państwa greckie na mocy pokoju Antalkidasa z 387 r. p.n.e. oddały zachodnią część Azji Mniejszej na powrót w ręce Persji.

Imperium perskie runęło pod naporem żywiołu greckiego podczas wyprawy Aleksandra Wielkiego. w 330 r. p.n.e. po klęskach nad Granikiem, pod Issos i Gaugamellą ostatni król perski Dariusz III został zamordowany przez swego satrapę Bessosa. Całość ziem perskich weszła zaś w skład wielkiego imperium Aleksandra.

Celem polityki perskiej w ciągu całego okresu istnienia imperium była obrona północnych granic przed ludami stepowymi zza rzeki Jaksartes i objęcie w posiadanie całych wybrzeży Morza Egejskiego i Czarnego. Na realizację tak szerokich planów zabrakło wszakże ludzi i środków i tym można tłumaczyć porażki perskie w walce z Grekami. Przez długi czas jednak na Wschodzie Persja odgrywała rolę czołowego mocarstwa, co zawdzięczała głównie wyższości swego wojska nad innymi armiami Azji Przedniej polegającej na stosowaniu taktyki ludów stepowych, a zwłaszcza ataku uzbrojonej w łuki jazdy. W armii Persowie tworzyli trzon oddziałów, wyłącznie z nich rekrutowano m.in. słynną królewską straż przyboczną "10 000 nieśmiertelnych".

(źródło: http://www.antyk.c0m.pl/)