Historie Świata>Starożytność>Persja
Persowie
W
Persji ok. 700 r. p.n.e. rządy objęła dynastia Achemenidów,
która z początku jednak zmuszona była uznawać zwierzchność
Medów. W 550 r. p.n.e. państwo Medów podbił jednak król
perski Cyrus II (559-29 p.n.e.), umacniając tym samym swe panowanie w
Iranie. W 546 r. pokonał on króla Lidii Krezusa,
podporządkował sobie miasta greckie w zachodniej części Azji
Mniejszej, poczym podjął wyprawy na wschodni Iran. Cyrus podbił w 539
r. p.n.e. Babilonię i pozwolił Żydom wrócić do Palestyny. W
529 r. poległ on jednak podczas walk przeciw koczowniczym Massagetom
we wschodnim Iranie. Jego następca Kambyzes II (529-22 p.n.e.),
wstępując na tron, zamordował swego brata Bardiję. W 525 r. podbił on
Egipt, atakował także Nubię i Libię. Podczas jego nieobecności mag
Gaumata, podając się za cudownie ocalałego Bardiję, wzniecił
powstanie. W czasie powrotnego marszu do Persji Kamnyzes umarł w
Syrii (522 p.n.e.). Na jego następcę został przez możnych wybrany
Dariusz I (521-486 p.n.e.) pochodzący z bocznej linii Achemenidów,
zięć Cyrusa II, mąż Atossy. Zabił on w 521 r. maga Gaumatę i stłumił
powstanie. Był on właściwym twórcą imperium perskiego. W 518
r. wyprawił się na Egipt, zaś w 513 r. podporządkował sobie dolinę
Indusu. W 512 r. p.n.e. wyruszył przeciw Scytom przez Bosfor nad
dolny Dunaj, udało mu się jednak jedynie narzucić zwierzchność Tracji
i Macedonii. Tymczasem w greckich miastach na wybrzeżu Azji Mniejszej
wybuchło, zwycięskie początkowo, powstanie antyperskie (500-494
p.n.e.). Dariuszowi udało się je ostatecznie stłumić. W 494 r.
zburzył on przy tym Milet. Doprowadziło to do wojny przeciw Grecji,
która zakończyła się perską klęską pod Maratonem w 490 r.
p.n.e. Podczas przygotowań do następnej wyprawy Dariusz zmarł. Jego
następca Kserkses (486-65 p.n.e.) podjął w latach 480-79 kolejną
wyprawę przeciw Grecji, również zakończoną klęską. W następnym
okresie doszło do powstań w podbitych prowincjach i buntów
satrapów, a Kserkses stłumił powstania w Babilonii i
Egipcie.
Tymczasem osłabione po wojnie peloponeskiej państwa
greckie na mocy pokoju Antalkidasa z 387 r. p.n.e. oddały zachodnią
część Azji Mniejszej na powrót w ręce Persji.
Imperium
perskie runęło pod naporem żywiołu greckiego podczas wyprawy
Aleksandra Wielkiego. w 330 r. p.n.e. po klęskach nad Granikiem, pod
Issos i Gaugamellą ostatni król perski Dariusz III został
zamordowany przez swego satrapę Bessosa. Całość ziem perskich weszła
zaś w skład wielkiego imperium Aleksandra.
Celem polityki
perskiej w ciągu całego okresu istnienia imperium była obrona
północnych granic przed ludami stepowymi zza rzeki Jaksartes i
objęcie w posiadanie całych wybrzeży Morza Egejskiego i Czarnego. Na
realizację tak szerokich planów zabrakło wszakże ludzi i
środków i tym można tłumaczyć porażki perskie w walce z
Grekami. Przez długi czas jednak na Wschodzie Persja odgrywała rolę
czołowego mocarstwa, co zawdzięczała głównie wyższości swego
wojska nad innymi armiami Azji Przedniej polegającej na stosowaniu
taktyki ludów stepowych, a zwłaszcza ataku uzbrojonej w łuki
jazdy. W armii Persowie tworzyli trzon oddziałów, wyłącznie z
nich rekrutowano m.in. słynną królewską straż przyboczną "10
000 nieśmiertelnych".
(źródło: http://www.antyk.c0m.pl/)